De betekenis van het woord ‘verbintenis’ zul je niet terugvinden in de wetgeving. Toch is het een term die veel betekenis kent binnen het contractenrecht. Maar wat is dan een verbintenis? Het duidt een bepaalde rechtsverhouding aan tussen partijen. Het komt er kort gezegd op neer dat er een bepaalde prestatie is verschuldigd tegenover de andere partij. Denk bijvoorbeeld aan het kopen van een auto: jij bent geld verschuldigd aan de autodealer, en de autodealer is weer het leveren van de auto verschuldigd aan jou. Beide partijen hebben door middel van de koop een bepaalde plicht tegenover elkaar.
In de literatuur worden verbintenissen onderscheiden in drie soorten:
- Verbintenissen om te geven
- Verbintenissen om te doen
- Verbintenissen om niet te doen
Verbintenissen om te geven
Een verbintenis om te geven kan erg tot de verbeelding spreken, en is dan ook niet lastig om uit te leggen. Denk hierbij weer aan het voorbeeld van het leveren van de auto door de autodealer. Echter hoeft er hierbij niet altijd iets tegenover te staan. Bij een schenking rust er ook een verbintenis om te geven; als je besluit om een boek te schenken aan een collega, ga je zelf een verbintenis aan om het boek te schenken. Jouw collega is echter niet verplicht om dit boek aan te nemen. In dat geval rust de plicht namelijk slechts bij de schenker.
Verbintenissen om te doen
Een verbintenis om te doen behelst het uitvoeren van een bepaalde werkzaamheid. Denk hierbij aan een arbeidsovereenkomst: de werknemer gaat de verantwoordelijkheid aan om arbeid te verrichten voor de werkgever. Ook een overeenkomst van opdracht (waar bijvoorbeeld freelancers vaak gebruik van maken) houdt een verbintenis om te doen in.
Verbintenissen om niet te doen
De betekenis van een verbintenis om niet te doen houdt vanzelfsprekend het tegenovergestelde in van een verbintenis om te doen. Bij het niet doen gaat het om het iemand ervan weerhouden om een bepaalde actie te ondernemen. Dit soort verbintenissen komen het minst voor. Hierbij is een goed voorbeeld een concurrentiebeding, die bijvoorbeeld een werknemer buiten staat stelt om te concurreren met de werkgever.
